Najnowszy podręcznik fantastyki! - Co skrywa w sobie "The Palgrave Handbook of Global Fantasy"?
Witam w kolejnym wpisie na moim blogu. Dziś zaproponuję coś bardziej naukowego niż zazwyczaj, choć i tak to nie będzie precedens.
W wakacje nie mogłem się doczekać powrotu na studia. Czemu? W czasie wakacji pomiędzy 3. rokiem licencjatu a 1. rokiem magisterki technicznie nie byłem studentem. Nie mogłem więc zamówić sobie książki w bibliotece z równą łatwością co zwykle. A akurat znalazłem wspaniałą książkę z jednym artykułem, który chciałem przeczytać. Tylko musiałem złożyć podanie o zakupienie tej książki.
I w listopadzie wreszcie ta książka doszła, a po dwóch miesiącach, mam ją wreszcie przeczytaną.
A więc co się kryje w The Palgrave Handbook of Global Fantasy? I czy wy, jeśli jesteście pisarzami albo nawet zwykłymi fanami fantastyki, możecie coś z tego wyciągnąć?
Globalna fantastyka - co to?
Książka ta skupia się na zjawisku globalnej fantastyki, czyli... zwrot postkolonialny/dekolonialny! Autorzy tej książki zwracają uwagę na dominację fantastyki w jednym, dobrze znanym nam kontekście.
Zastanówcie się, z jakiego języka są najczęściej tłumaczone książki fantasy?
Z angielskiego! Anglosaska fantastyka jest tym modelem dominującym. To Tolkien jest ojcem współczesnej fantastyki i to zazwyczaj z Zachodu, a dokładniej z Ameryki i Anglii, pochodzi większość podgatunków fantasy i science fiction!
Jeśli spojrzymy na kanon fantasy Sapkowskiego... nie ma chyba ani jednego autora, który nie byłby Amerykaninem ani Brytyjczykiem. Nie ma nawet samego Sapkowskiego!
Ale przecież są autorzy fantasy polscy, greccy, włoscy, tybetańscy itd.
I tak książka otwiera czytelnika na inne perspektywy o fantastyce, szczególnie jej druga połowa.
Jednak sama pierwsza połowa, dotycząca metodologii również jest ciekawa.
Co jest w tej książce?
Książka jest podzielona na dwie części: pierwsze 9 rozdziałów to Theory and Methodology (Teoria i metodologia), a następne 12 to Countries and Cultures (Kraje i kultury).
Są tu obecne takie rozdziały jak:
- What is Fantasy and Who Decides? Elany Gomel i Danielle Gurevitch
Rozdział, który pokazał mi, jak myśleć o mimetyczności - jako o konstrukcie, wcale nie tak obiektywnym, jak się wydaje. To zaś sprawia, że fantastyka jako opozycja do mimetyzmu świetnie się sprawdza jako możliwość pokazania wszelkiej inności.
Co zresztą wpisuje się w hutcheonowską wizję realizmu imperialnego (choć może lepiej byłoby to nazywać imperializmem realizmu/realistycznym), pod którym podpisuje się chociażby Krzysztof M. Maj. Albo raczej, przeciwko któremu on walczy! - Fantasy as Genre: On Defining the Field of Study Kim Wickham
Mówienie o tym, jak trudno zdefiniować fantastykę. Bo czasami trudno. Na przykład, czy Epidemia strachu z 2011, film, o którym mówi się, że przewidział pandemię, która miała wybuchnąć 9 lat później, jest fantastyką czy nie? Albo Lalka Prusa? - A Biocultural Taxonomy Thomasa Kristjansena
Rozdział o tym, jak działa na nas fantastyka z punktu widzenia neurokognitywistyki.
PS.: Rozdział ten zaskoczył mojego promotora. Niby jest odkrywczy, ale dla mnie jest jednym z najmniej przydatnych rozdziałów. Może to dlatego, że neurokognitywistyka mnie nie kręci tak bardzo jak genologia. - Allotopia: A world-Building Narrative Krzysztofa M. Maja
To KMM. Po prostu kolejny artykuł o allotopii!
Jeśli czytało się jego inne artykuły, ten rozdział nie będzie wcale zaskakujący, przy czym warto zauważyć, że ten artykuł jest po angielsku, w przeciwieństwie do kilku innych + książki, a więc dobra nowina o allotopii może wyjść poza nasz kraj kwitnącej cebuli. A więc ten rozdział dla Polaka nie będzie tak wartościowy, lecz dla obcokrajowca - bardzo. - A Thounsand and One Book: A Cross-Cultural Approach to Serialized Fantasy Nardeen Dow
Trochę o bliskowschodniej fantastyce, trochę o serializacji fantastyki. - Crosshatch Fantasy: Unsettling Portals, Crisis Heterotopias, and Coming-of-Age Rose Mitchael i Glena Donnara
Czyli o pewnej przemianie koncepcji fantastyki portalowej. - Hybrid Secondary Worlds: Animal Fantasy Cord-Christiana Caspera
O fantastyce zwierzęcej. - "How Did you Go About Saving a City? She Googles it": Urban Fantasy Cities as Communities of Citizens Aleksandry Łozińskiej
O miejskiej wspólnocie w kontekście urban fantasy - Punk Subculture in Urban Fantasy: Life on the Border Dean-Liathine'a McDonalda
O kontrkulturowości w kontekście urban fantasy. Szkoda, że nie miałem dostępu do tych dwóch tekstów, gdy pisałem licencjat o urban fantasy! - History and Other (Colonial) Fantasies: Indigenous Time Play in Cleverman Sary Spurgeon
Czyli o wykorzystaniu mitologii aborygeńskiej w celu komentarza narracji historycznej, a także ukazania nietypowej historii naturalnej Australii, zapisanej w legendach. - Chinese Danmei: Male-Male Romance, Women's Fantasy, and the Feminization of Labor in the Digital Age Zhange Ni
Chińskie opowiadania BL i problematyka pracy w dobie internetu. - Between Scylla and Charybdis: A Survey of Greek Fantasy Dimitry Nikolaidou
O greckiej fantastyce, w tym w kontekście historycznym. - Re-imagining Hindu Mythology in the Twenty-First Centrury: Amish Tripathi and Indian Fantasy Fiction in English Deimantasa Valančiūnasa
O indyjskiej fantastyce.
Jest tu również ciekawy sposób przedstawiania i redefiniowania mitologii, by nadal pozostała w oczach czytelnika świeżą. - Wilderness aa Wonderland: Jewish Fanatsy from Ancient to Modern Ido Hevroniego
Czyli próby obaleniu mitu, że nie może istnieć żydowskie fantasy.
Było to dla mnie o tyle dziwne, że wiele elementów kultury żydowskiej jak najbardziej przeszło do fantasy (golemy, filakteria itd.), jednak ogólnie uważa się judaizm ma być tą bardziej przyziemną religią w porównaniu do chrześcijaństwa, co miałoby potwierdzać dominację żydowskiego science fiction nad fantasy. A jednak... Da się! - Israeli Fantasy and Science Fiction: Fantastical Chronotopes and the Modern Promised Land Vereda Weissa
Czyli o wykorzystaniu chyba najbardziej znanego motywu żydowskiego - Ziemi Obiecanej - w fantasy. - Looking for an Italian Style fantasy Livio Gambariniego i Francesco Tonioli
O włoskiej fantastyce, w tym w kontekście historycznym. - The Little Red Gloves: Apocalyptic Fanatsy and the Bodhisattva of MErcy in a Japanese Picture Book on Hiroshima Roni Sarig
O japońskiej tendencji do tematyki eschatologicznej opartej na japońskich przeżyciach narodowych (Hiroszima i Nagasaki). Są tu też pokazane to, jak sobie z tym Japończycy radzą, chociażby poprzez prośby o miłosierdzie i niepowtarzanie takich strasznych rzeczy już nigdy! - Latin American Fantasy as Heterogenous Literature: Between Neomedievalism and Latin Americanism Pauli Rivery Donoso
O latynoamerykańskiej fantastyce w związku z pewnym problemem tożsamościowym Ameryki Łacińskiej. W końcu dekolonializm to idea, która wyszła właśnie z tych rejonów. - Cultural Appropriation of Poland's Fantasy: The Cold War Saga o Wiedżminie Moving into American Mainstream Culture Aylin Diler Walder
To rozdział, dla którego chciałem przeczytać tą książkę! Natknąłem się na informacje o nim, gdy szukałem informacji o zawłaszczeniu kulturowym i... Cóż, widzę wiele wad netflixowego serialu, więc byłem ciekaw, co zostanie pokazane tu!
Zostaje tu pokazana historia polskiej fantastyki i jej specyfika, w której zostaje osadzony Wiesiek, nasz narodowy skarb literacki!
Jeśli oczekuje się ostrej krytyki serialu, ten artykuł jej nie zawiera.
Jest jednak jedna ciekawa rzecz: Pomimo obecności 2 polskich badaczy w tej książce, tekst o polskiej fantastyce został napisany przez Niemkę! - Syncretism in Russian Fantasy Donatelli Possamai
O fantastyce rosyjskiej. - Mystification, Religious Imaginery, and Fantasy in Modern Tibetan Literature Michal Zelcer-Lavid
O fantastyce tybatańskiej.
Informacje w tej książce z pewnością otworzą czytelnika na inne spojrzenia na fantastykę. Jest to koncept, który zawsze wspieram, bo może to otworzyć autorów i badaczy na nowe perspektywy i dostrzec lokalne specyfiki różnych rejonów.
Wszakże można dostrzec w uogólnieniu pewne powtarzające się elementy w na przykład polskim fantasy, które pokazywałyby regionalną specyfikę.
Do tego widać tu to, jak można opisywać narodową historię fantastyki, tym samym pokazując trzy ciekawe elementy, pojawiające się często jako konteksty w tych historiach: oddziaływanie Tolkiena oraz RPG-ów i self-publishing.
A więc serdecznie polecam wszystkim, którzy mają dostęp do bibliotek uniwersyteckich, by nakłonili je do zakupu The Palgrave Handbook of Global Fantasy! Na pewno przysłużycie się tym wielu innym studentom i badaczom.
A jeśli jesteście pisarzami, mogę polecić tą książkę, żebyście zrozumieli różne sposoby patrzenia na fantastykę i być może specyfiki niektórych regionów. Na przykład nic dla mnie nie uwidacznia problemów z tożsamością Latynosów niż fakt tego, jak podchodzą do tworzenia wyobrażonych mitów swoich ziem (nawet jeśli byłyby allotopijne).
Pa!
Komentarze
Prześlij komentarz